Autyzm Dziecięcy jest zaburzeniem dotykającym wiele obszarów funkcjonowania dziecka. Poza nieharmonijnym rozwojem psychologicznym i edukacyjnym, dołącza szereg problemów z przetwarzaniem bodźców sensorycznych (zmysłowych), jak również kłopoty natury medycznej, związane m.in. z nietolerancjami pokarmowymi,  nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego, trawiennego.

Dla dziecka z Autyzmem otoczenie jest często niezrozumiałe. Otaczają go ludzie, z którymi nie potrafi się porozumieć, dzieją się rzeczy, których nie umie przewidzieć, otacza go nadmiar męczących go dźwięków, obrazów, zapachów lub jest ich zbyt mało, aby cokolwiek poczuć. Zrozumienie specyfiki tego zaburzenia skłania do zastanowienia się, co możemy zrobić?

Jak zatem dbać o dziecko z autyzmem? Jakie kroki można podjąć, aby ułatwić mu codzienne funkcjonowanie?

Oto kilka wskazówek:

1. Terapia dziecka z Autyzmem.

Powinna ona przebiegać na kilku obszarach:

• terapia psychologiczna – wyrównuje deficyty rozwojowe. Terapeuta prowadzi zajęcia z dzieckiem, ale jest również konsultantem rodziny. Korzystaj z  jego porad w sprawie codziennego życia z dzieckiem.
• terapia sensoryczna – obejmuje dostarczenie odpowiedniej ilość bodźców zmysłowych w kontrolowanych warunkach.
• opieka biomedyczna- obejmuje prowadzenie diety (najczęściej bezglutenowej, bezmlecznej i bezcukrowej), często leczenie chorób jelit, suplementację pierwiastkami, których brakuje w organizmie, niekiedy również oczyszczanie z metali ciężkich. Prawidłowo prowadzona opieka biomedyczna stwarza warunki do innych rodzajów pomocy. Eliminuje wiele niekorzystnych zachowań.
• terapie wspomagające – towarzyszą głównemu nurtowi terapii i mogą przybierać różne formy, m.in. Trening słuchowy, Ruch rozwijający wg  Weroniki Sherborne, Gimnastyka Mózgu wg  Dennisona, Dogoterapia, Hipoterapia, Delfinoterapia, Muzykoterapia i wiele innych.

2. Pokój dziecka z autyzmem. Ogranicz ilość niepotrzebnych bodźców zmysłowych:

• Zadbaj o gładkie ściany, najlepiej w jasnym, pastelowym kolorze
• Zrezygnuj z tapet we wzroki, wzorzystych zasłon, rolet czy wykładzin
• Zabawki poukładaj w jednokolorowych, zamykanych pudłach lub szafkach (dobrze jeśli uda się je powiesić na ścianie poza zasięgiem dziecka- to motywuje do poproszenia o ulubione zabawki).  Dobrym pomysłem jest podpisanie pudełek lub umieszczenie piktogramów, czyli rysunków przedstawiających  grupy zabawek w danym pudle.
• Nie przemeblowuj pokoju zbyt często- to zaburza poczucie bezpieczeństwa dziecka
• Jeśli to możliwe, powyższe zasady wprowadź w całym domu. Mała ilość bodźców zwiększa szanse na skupienie twojego dziecka i daje mu możliwość odpoczęcia.

3. Codzienne życie w domu.

• Ustal jak najbardziej przejrzystą strukturę dnia, a nawet tygodnia. Daj dziecku szansę na odnalezienie się w tym niezrozumiałym świecie.
• Zrób kalendarz dnia/ tygodnia ze zdjęciami dziecka wykonującymi różne czynności. To ułatwi mu zorientowanie się w kolejności następujących po sobie aktywności i pozwoli poczuć się bezpieczniej.
• Zadbaj aby radio i telewizor były włączane tylko na określony, krótki czas. Ogranicz dziecku ten nadmiar bodźców .
• Włączaj tylko jeden sprzęt domowy na raz. Jeśli Twoje dziecko ma nadwrażliwy słuch, na pewno będzie Ci za to wdzięczne.
• Jedzcie przy stole
• Wprowadź jasne zasady, kiedy jedzenie to jedzenie, kiedy zabawa to zabawa
• Zadbaj o czas na przyjemności, żeby dziecko miało możliwość odreagowania trudności całego dnia
• Zaangażuj wszystkich członków rodziny do przestrzegania ustalonych zasad.

4. Wyjścia

• unikaj w miarę możliwości wychodzenia do centrów handlowych, supermarketów, lunaparków. Te miejsca są bombą bodźców wzrokowych, słuchowych, węchowych.
• Jeśli to możliwe, nie zabieraj dziecka na huczne imprezy, wesela, itp. Zabieranie go w miejsca głośne i pełne ludzi i świateł może tylko pogorszyć jego kondycje. To nie prawda, że „przyzwyczai się”. W przypadku dzieci z autyzmem ta zasada się nie sprawdza.
• Jeśli musisz zabrać malca na zakupy postaraj się to sprawnie zorganizować.
• Zabieraj dziecko w  miejsca spokojne. Sprawdź gdzie czuje się najlepiej, gdzie jest spokojny, niepobudzony. Może będzie to las czy park. 

5. Wasza relacja:

• Chwal swoje dziecko za najdrobniejszy kontakt z Tobą. Chwal każde spojrzenie, każdy gest w Twoją stronę.
• Odnajdź przedmioty, aktywności, miejsca które Twoje dziecko najbardziej lubi. To może stanowić dla niego wielką nagrodę po trudach terapii i dnia codziennego.
• Baw się z dzieckiem spontanicznie tak jak ono lubi. Dołącz do jego niekiedy „dziwnych” zachowań. Niech poczuje, że nie jest samo w tym niezrozumiałym świecie, że jest kochane i akceptowane.
• Pozwól dziecku stopniowo włączać  się w Twój świat.

Marta Ramm, psycholog
Katarzyna Osak, psycholog
ASYSTA Punkt Pomocy Psychologicznej